Punktem wspólnym dla wszystkich imprez i wydarzeń, które odbywać się będą w piątek i niedzielę jest upamiętnienie 71. rocznicy bitwy pod Zwoleniem. 15 czerwca 1946 roku doszło do starcia partyzantów antykomunistycznego Związku Zbrojnej Konspiracji pod dowództwem Franciszka Jaskulskiego "Zagończyka" z żołnierzami Armii Czerwonej.

PROGRAM

Piątek – 9 czerwca

O godzinie 19:00 w Centrum Regionalnym przy nekropolii Jana Kochanowskiego otwarta zostanie wystawa autorstwa lokalnego historyka Cezarego Imańskiego "Bitwa pod Zwoleniem – 15.06.1946". Podczas wernisażu będzie można też obejrzeć prezentowaną od dwóch tygodni wystawę przygotowaną przez IPN "Bić się do końca. Podziemie niepodległościowe w regionie radomskim w latach 1945-1950".

Niedziela – 11 czerwca

Szeroki program wydarzeń wraz z godzinową rozpiską można znaleźć na plakacie poniżej.

HISTORIA. O TYM TRZEBA PAMIĘTAĆ!

15 czerwca 1946 roku doszło do zbrojnego starcia między partyzantami antykomunistycznego Związku Zbrojnej Konspiracji, a żołnierzami Armii Czerwonej. Podkomendni Franciszka Jaskulskiego "Zagończyka" planowali rozbicie więzienia Urzędu Bezpieczeństwa w Kozienicach. Liczące ponad stu partyzantów zgrupowanie zorganizowało w Podgórze koło Zwolenia zasadzkę i rekwirowało samochody wojskowe. W czasie tej akcji zostało zabitych co najmniej 16 czerwonoarmistów. Zebrani na kilku ciężarówkach polscy żołnierze udali się do Zwolenia, gdzie opanowali posterunek Milicji Obywatelskiej.

W drogę do Kozienic jako pierwsze wyruszyły dwa samochody z oddziałami Tadeusza Bednarskiego "Orła" i Tadeusza Życkiego "Beliny". Na wysokości dworu Karczewskich w Strykowicach Górnych rozpoczęła się wymiana ognia między partyzantami, a stacjonującymi na tym terenie kawalerzystami rosyjskimi. Na Zwoleń ruszyła wtedy zaalarmowana strzałami inna grupa żołnierzy sowieckich, obozująca pod cmentarzem. Oddziały "Orła" oraz "Beliny" zostały zepchnięte w kierunku lasu. Podczas pościgu i przeszukiwania okolic Rosjanie zrabowali, a także spalili część zabudowy ulicy Kozienickiej oraz wsie: Kopciucha, Karczówka, Łysocha.

W walce poległo siedmiu partyzantów i prawdopodobnie dziewięciu czerwonoarmistów. Od przypadkowych strzałów zostało zabitych dwóch chłopców, trzeci, uprowadzony przez oddziały sowieckie, nigdy się nie odnalazł. W dworze Karczewskich Rosjanie zgromadzili zebranych z okolicy kilkuset zakładników, najbardziej podejrzanych poddali torturom. 16 czerwca większość zatrzymanych wypuszczono do domów, a jednostki Armii Czerwonej wkrótce opuściły miasto. Sześciu poległych partyzantów pochowano na cmentarzu zwoleńskim, w 1989 roku uczczono ich pamięć płytą nagrobną.